The enchanted forest

The tourist Gaze of Zagreb, Faculty of Architecture, University of Zagreb, Croatia

Group project
Duarte Santo, Roberto Franceschini, Rita Freitas Jose, Teresa Moreira Cleto, Nina Mia Cikes, Anja Vratanic

“Το μαγεμένο δάσος”_ Επέμβαση στη Zagreb της Κροατίας

Η πρόταση αφορά την πρωτεύουσα της Κροατίας, Zagreb, μια πόλη σχετικά μικρή [1.000.000 κατοίκων περίπου], η οποία βρίσκεται εξαιρετικά κοντά στο πυκνό δάσος, που καλύπτει το κοντινό βουνό προς το βορρά. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον ότι η έκταση ανάμεσα στα δύο χαρακτηρίζεται από τους χειμάρρους που κατεβάζουν αρκετά μεγάλες ποσότητες νερού, όταν τα χιόνια στο βουνό λιώνουν, και καταλήγουν στο ποτάμι στην νότια πλευρά της πόλης, και λωρίδες κτισμάτων -κυρίως πολυτελών κατοικιών- που βρίσκονται εκατέρωθεν των χειμάρρων. Ανάμεσά τους κατεβαίνουν ζώνες πρασίνου από το δάσος. Όλη η δομή μοιάζει δηλαδή με πλεγμένα μεταξύ τους δάκτυλα. Τα σημαντικότερα προβλήματα είναι τα παρακάτω:

1_ Οι τουρίστες που επισκέπτονται την πόλη, αλλά και αρκετοί από τους ίδιους τους κατοίκους δεν έχουν συναίσθηση του πόσο κοντά στην πόλη είναι το δάσος, με συνέπεια να μην το επισκέπτονται τόσο συχνά. Έτσι, τα γραφικά χωριά που βρίσκονται εκεί έχουν πολύ λιγότερο τουρισμό από την πρωτεύουσα και ερημώνονται. Οι δε κάτοικοι που γνωρίζουν, δεν έχουν κανένα λόγο να ανέβουν, καθώς δεν υπάρχει καμία δραστηριότητα που να αφορά την καθημερινότητά τους.
2_ Οι χείμαρροι και οι ιδιωτικοί χώροι εκατέρωθεν εμποδίζουν την εγκάρσια κίνηση, λόγω της ιδιόκτητης γης και του τοπογραφικού φυσικού ορίου του νερού.

Τα διαγράμματα χρόνου που χρειάζεται κανείς για να φτάσει στα χωριά και σε άλλα σημεία ενδιαφέροντος στη μεσαία ζώνη και στο δάσος, σε συνδυασμό με την πυκνότητα του πρασίνου, του κτισμένου, και της θερμοκρασίας, μας δίνουν μια πολύ σαφή εικόνα για την ταυτότητα της περιοχής. Ο δε “χάρτης με τις ατμόσφαιρες” εξηγεί την εξαιρετικά μεγάλη ποικιλλία εμπειριών που συναντούμε στο περιβάλλον αυτό.

Διαπιστώνουμε στη μεσαία ζώνη τις αρετές του “οικοτόνου”, της ζώνης δηλαδή ανάμεσα σε δύο διαφορετικά περιβάλλοντα που συγκεντρώνει μεγαλύτερη πληθώρα χαρακτηριστικών, καθώς συνδυάζει αυτά των δύο εκατέρωθεν. Εντοπίζουμε και διαμορφώνουμε μια σειρά από σημεία και θέασης προς την πόλη, και τα συνδέοουμε με μια συνεχόμενη εγκάρσια κίνηση, τον “περίπατο των belvederes”, που διαπερνά κτισμένες ζώνες και χείμαρρους. Αναδεικνύουμε ακόμη άλλα σημεία ενδιαφέροντος [ερείπια, μια παλιά κεραία, περίπατοι, ξέφωτα, παλιά τούνελ, τελεφερίκ, παλιός σιδηρόδρομος, χιονοδρομικό κέντρο] και δίνουμε έμφαση σε υπάρχουσες λειτουργίες, όπως καταφύγια, ή δημιουργουμε καινούριες, όπως η στέγαση ενός χώρου πολιτισμού και αθλητισμού σε παλιά εγκατελειμμένα κτίσματα, προσπαθώντας να δώσουμε έναυσμα στον κάτοικο να ανέβει στο βουνό. Στη ζώνη του δάσους, συνδέουμε με μια εγκάρσια κίνηση όλα τα χωριά, καθώς αυτό ευνοείται εξαιρετικά από τις θέσεις τους. Εδώ συλλέγουμε μια σειρά από αναγνωρίσιμα στοιχεία που αποικούν τα χωριά και δίνουν το στίγμα μιας κοινής ταυτότητας [πχ. οι παραδοσιακές κόκκινες ομπρέλες, διαμόρφωση χωραφιών προκειμένου να επανέλθουν στη γεωργία, αγροτουρισμός κλπ]. Τέλος, μέσα στην πόλη και πάνω στο ίχνος των χειμάρρων, εγκαθίστανται οθόνες που φέρνουν στην πόλη εικόνες από το βουνό, εξηγώντας πόσο κοντά είναι και παρακινώντας τους περαστικούς να το επισκεφτούν επι τόπου, με τα πόδια, ακολουθώντας το δρόμο στον οποίο ήδη βρίσκονται.